Ay’a iniş, geçen yıllar boyunca teknolojik gelişmelerle daha basit bir hale gelmiş olmalıydı ancak son zamanlarda yapılan denemeler, bu sürecin halen önemli zorluklar içerdiğini ortaya koyuyor. Avrupa Uzay Ajansı’nın eski genel müdürü Jan Wörner bu konuya açıklık getirdi. Detaylar açıklamada. ?
Kaynak: 1
Ay’a iniş hem tarihsel hem de teknolojik açıdan daima karmaşık ve zorlu bir girişim oldu.
1969 yazında Neil Armstrong ve Buzz Aldrin’in Ay’a ayak basmaları, uzay keşfinde büyük bir kilometre taşıydı.
Bu tarihi olayın ardından birkaç yıl içinde beş Apollo görevi daha Ay yüzeyine başarıyla indi ancak yarım asırdan fazla bir süre geçmesine rağmen Ay’a insan ya da robot indirmek halen büyük zorluklar içeriyor.
NASA’nın “Ticari Ay Yükü Hizmetleri Programı” kapsamında 2024’ün başlarında “Vulcan Centaur” roketi ile “Peregrine” adlı Ay’a iniş aracını uzaya gönderdi.
Ne var ki Peregrine, fırlatıldıktan sonra teknik bir sorunla karşılaştı ve Ay’a iniş yapamadı. 2023’te Rusya’nın Luna 25 aracı ise Ay’a iniş sırasında yüzeye çakıldı. 2019’da İsrailli Beresheet iniş aracı düşerken mürettebatsız bir Japon uzay aracı da geçen yıl benzer bir kaderi paylaştı.
Avrupa Uzay Ajansı’nın eski genel müdürü Jan Wörner, Ay’a inişin zorluklarını açıklarken “ağırlık” faktörünün önemine dikkat çekti.
Wörner, uzay araçlarının hafif olması gerektiğini, aksi takdirde uçamayacaklarını belirtti.
Wörner, neredeyse her uzay aracının bir “prototip” olduğunu ve Galileo iletişim uyduları gibi nadir durumlar dışında ısmarlama makineler olarak üretildiklerini vurguladı.
Bu araçlar, denenmiş ve test edilmiş sistemlerle seri olarak üretilmiyor ve uzaya yerleştirildikten sonra kendi başlarına kalıyorlar.
Ay’da yer çekimi Dünya’nınkinin altıda biri kadar ve atmosfer bulunmuyor.
Bu durum, uzay araçlarının Ay’a inişlerinde itici motor gücüne ihtiyaç duymalarına neden oluyor. Ay’da bir GPS sistemi olmadığı için uzay araçları yörünge hesaplamalarında uydu ağlarına güvenemez. Mars’a kıyasla Ay’a iniş tamamen motorlara bağlıdır ve astronotlara hata yapma payı bırakmaz. Tek motorlu küçük sondaların motorlarının yönlendirilebilir olması ve gaz kelebeğiyle itiş gücünün yukarı-aşağı ayarlanabilmesi gerekmektedir.
Ay keşif grubu lideri Nico Dettmann, motorların operasyonlar sırasında sabit bir itiş gücü sağladığını ve itiş gücünün değiştirilmesinin işleri daha karmaşık hale getirdiğini belirtti.
Dettmann, Ay araçlarının geliştirilmesinin ve test edilmesinin diğer uzay sistemlerine kıyasla çok daha zor olduğunu vurguladı.
