Dünya Ekonomik Forumu Başkanı Børge Brende, küresel ekonomide üç büyük balon riski konusunda uyardı: Kripto varlıklar, yapay zekâ ve rekor seviyeye çıkan küresel borç.
Davos’tan uyarı: “Üç küresel balon aynı anda şişiyor”
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Başkanı Børge Brende, küresel piyasalarda aynı anda üç farklı balon oluşabileceği uyarısında bulundu:
-
Kripto para balonu
-
Yapay zekâ balonu (AI-tech hype)
-
Küresel borç balonu
Brende, bu açıklamayı Brezilya’nın finans merkezi São Paulo’da gazetecilere yaptığı değerlendirme sırasında dile getirdi:
Teknoloji hisseleri çakıldı: Piyasa aşırı değerleme endişesinde
Küresel teknoloji hisselerinde bu hafta görülen sert satışlar, büyük fonların yüksek değerlemelerle ilgili endişelerini yeniden gündeme getirdi.
Analistlere göre bu düşüş bir panik işareti değil, ancak aşırı şişmiş teknoloji değerlemelerine karşı uyarı niteliğinde.
Büyük teknoloji şirketlerinin hisseleri yıl boyunca rekor seviyeleri görmüş, yükselişin ana motoru ise yapay zekâ beklentisi olmuştu.
Brende: “Borcun geldiği nokta 1945’ten beri görülmedi”
WEF Başkanı, özellikle küresel borç balonu hakkında dikkat çekici bir veri paylaştı:
IMF verilerine göre küresel borç 2024 yılında 313 trilyon dolara ulaştı. ABD, Çin, Japonya ve AB ülkeleri borç seviyesinde başı çekiyor.
Bu seviyedeki borcun, faizlerin yüksek kaldığı bir dönemde küresel finansal kırılganlıkları artırdığı belirtiliyor.
Yapay zekâ: Verimlilik patlaması mı, beyaz yaka işsizlik riski mi?
Brende’ye göre yapay zekâ hem büyük fırsatlar hem de ciddi riskler barındırıyor:
Brende, Amazon ve Nestlé gibi şirketlerin son dönemde yaptığı beyaz yaka işten çıkarmalarını örnek gösterdi.
Bu uyarı, özellikle ABD ve Avrupa’da finans ve hizmet sektörlerinde AI kaynaklı istihdam daralması tartışmalarını güçlendiriyor.
Peki, yapay zekâ ve kripto balon mu?
Brende’ye göre:
✔ Yapay zekâ devrimsel bir teknoloji
✘ Ancak finansal değerlemeler hızla şişiyor
AI şirketlerinin piyasa değerleri son 18 ayda trilyon dolarlarca arttı.
Birçok fon, AI şirketlerinin kâr yaratma hızının hisse değerlemelerini karşılamadığını düşünüyor.
Benzer şekilde, kripto piyasasında yaşanan hızlı yükselişler de:
-
ETF girişleri,
-
Fed’in gevşeme beklentisi,
-
Bitcoin’in “kurumsal varlık” haline gelmesi
gibi faktörlerle destekleniyor; fakat volatilite ve spekülasyon balon riskini artırıyor.
“Verimlilik artarsa refah artar”
Brende’ye göre AI devrimi kontrollü gerçekleşirse ekonomide uzun vadeli refah sağlayabilir:
Piyasalar bu uyarıyı neden ciddiye alıyor?
Çünkü:
-
Kripto → volatilite ve spekülatif sermaye akışı
-
AI → aşırı değerleme ve “dot-com balonu” benzetmesi
-
Küresel borç → yüksek faiz ortamında finansal kırılganlık
Her üç risk de finansal sistemde eş zamanlı baskı yaratabilir.
Sonuç: “Balonlar patlamasa bile gerilim artacak”
WEF Başkanı’nın mesajı net:
➡ Kripto yükseliyor
➡ Yapay zekâ hype’ı büyüyor
➡ Borç rekor kırıyor
Bu üçlü baskı, 2025 küresel ekonomi görünümünü belirsiz kılıyor.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz?
Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir.
Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
