En sevdiğiniz diziyi izlerken ya da yeni bir oyunun ortasındayken birden ışıkların sönmesi ya da elektriğin gidip gelmesi hiç hoş bir durum değil. Üstelik bu kesintilerin ne kadar süreceğini bilmek de zor. Bazen sadece birkaç dakika sürer, bazen de saatlerce devam edebilir.
Genellikle bu kesintilerin nedeni fırtınalar, altyapı sorunları, aşırı sıcak ya da soğuk hava veya ani enerji dalgalanmalarıdır. Ancak son dönemde, özellikle de ABD’de, bu kesintilerin arkasında çok daha farklı bir sebep olduğu iddia ediliyor: Yapay zeka kullanımı…
ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin verilerine göre, Mayıs 2025’te hane başına ortalama elektrik birim fiyatı 17,47 sent oldu. Bu rakam, 2024’ün aynı dönemine göre %6,5’lik bir artışı ifade ediyor. Yani sadece fiyatlar değil, enerji tüketimi de ciddi şekilde yükseliyor. Bloomberg’in raporuna göre, bu artışta yapay zekanın payı oldukça büyük. Üstelik sadece tüketimi artırmakla kalmıyor, kesintilere ve şebeke sorunlarına da yol açıyor.
Veri merkezlerinin yükü
Whisker Labs ve DC Byte gibi uzman kuruluşlara göre, yapay zeka uygulamalarını destekleyen devasa veri merkezleri elektrik şebekelerine ciddi baskı yapıyor. Bu durum, evlerde kullanılan Ting sensörleri sayesinde tespit edildi. Normalde yangınları önlemek için kullanılan bu sensörler, aynı zamanda elektrik akımındaki düzensizlikleri de ölçüyor. “Kötü harmonikler” olarak bilinen bu bozulmalar, enerji verimliliğini düşürüyor, elektronik cihazlara zarar veriyor ve voltaj dalgalanmalarına yol açıyor.
Bloomberg’in raporuna göre, bu sorunların en yoğun yaşandığı bölgeler arasında Kuzey Virginia, Chicago ve çok sayıda veri merkezinin bulunduğu diğer şehirler yer alıyor. Özellikle veri merkezlerine 80 kilometre mesafedeki bölgelerde yaşayan milyonlarca insan olumsuz etkileniyor.
Güç kalitesinin önemi
Elektrik kalitesindeki düşüş sadece cihaz arızalarına değil, aynı zamanda aşırı ısınma ve elektrik yangınlarına da yol açabiliyor. Bu da ev güvenliği açısından büyük bir risk. Halihazırda yangın tehlikesi birçok bölgede ciddi bir sorunken, enerji kaynaklı yeni risklerin ortaya çıkması endişeleri artırıyor.
İlerleyen dönemde elektrik kullanımında sınırlamalar gündeme gelebilir. Evlerde hangi cihazların çalıştırılabileceğini seçmek ya da belirli saatlerde elektrik tüketimini kısmak olası senaryolar arasında.
Bu sorunlarla başa çıkmak için bazı önlemler şimdiden devreye giriyor. Örneğin Virginia’da veri merkezleri, yerleşim bölgelerini korumak için özel trafo merkezleri kurmak zorunda. Ayrıca Exowatt gibi girişimler, veri merkezlerini çalıştırmak için modüler ve temiz enerji çözümleri geliştiriyor. Uzun vadede ise deniz suyu, idrar veya plastik atık gibi sıra dışı enerji kaynaklarının bile yakıt olarak kullanılabileceği tartışılıyor.
